تکنولوژی بلاک چین چیست

فناوری بلاک چین (blockchain) چه چیزی می باشد و نحوه ی عملکرد آن به چه صورت می باشد و کارایی آن چگونه است؟ این سوالات جزء رایج ترین و عمومی ترین پرسش هایی می باشد که در خصوص این فناوری شده است و حتی امکان دارد عده ای که تازه به دنیای این فناوری وارد شده اند و در واقع تازه کار هستند نتوانند کارایی و عملکرد آن را به خوبی درک کنند.

بلاک چین به بیانی ساده تر مدلی از یک سیستمی می باشد که در آن داده های مختلف و گزارشات گوناگونی ثبت می شود. اما این سیستم با سیستم های مختلف دیگر تفاوت هایی را دارد بدین صورت اطلاعاتی که در آن ذخیره می شود به نوعی قابل اشتراک گذاری میان دیگر اعضای شبکه نیز می باشد. اما موضوعی در اینجا قابل ذکر است که تمامی اطلاعات اشتراک گذاری شده به صورت رمزنگاری شده می باشند و با استفاده از توزیع داده ها دیگر امکان هیچگونه دستکاری کردن و حذف این داده ها و یا حتی هک آن نیز وجود نخواهد داشت.

بهتر است بگوییم فناوری بلاک چین زمانی معنا پیدا کرد که بیت کوین به وجود آمد و این ارز دیجیتالی که نخستین ارز دیجیتالی مورد استفاده کاربران مختلف بود برای ذخیره اطلاعات کاربران خود از چنین فناوری استفاده میکرده است.

برای آن که بلاک چین را بهتر درک کنیم بهتر است توجهی به مثال زیر داشته باشید:

اگر در یک جمعی حضور داشته باشید که تعداد نفرات آن زیاد است و برگه ای داشته باشید که بر روی آن اطلاعات زیادی وجود داشته باشد و آن را بالا بگیرید آنگاه بسیاری از کسانی که در آن جمع حضور دارند می توانند با گوشی همراه خود از برگه ی شما عکس بگیرند. حال فرض میکنیم که شما این برگه را از بین ببرید و یا اطلاعات آن را دستکاری نمائید، دیگر برای آن نفرات مورد پذیرش نمی باشد به دلیل آن که تمامی آن افراد از نسخه ی اصلی یک کپی برای خود دارند مگر آن که زمان بگذارید و تمامی این عکس ها را از گوشی افرادی که در آن جمع حضور دارند پاک نمائید.

تعداد نفراتی که در این جمع حضور دارند می تواند 100 نفر یا 1000 نفر یا حتی چندین میلیون نفر باشند که در ارزهای مختلف دیجیتالی مانند بیت کوین و یا اتریوم قابل مشاهده می باشند و یا تنها برای یک گروه خاصی کاربرد دارند.

بلاک چین ها می توانند قابل استفاده برای یک هدف خاصی در یک نهاد یا یک سازمانی باشند که به این نوع از بلاک چین ها، بلاک چین سازمانی(Enterprise blockchain) گفته می شود.

البته قابل ذکر است عده ای از کارشناسان بر این باورند که بلاک چین سازمانی نمی تواند هدف اصلی این فناوری را که همان تمرکززدایی می باشد را به ارمغان بیاورد.

عملکرد بلاک چین به چه صورت می باشد؟

کلمه ی بلاک چین متشکل از دو واژه block (بلوک) و chain(زنجیره) می باشد. زنجیره ی دنباله داری از بلوک ها می تواند این فناوری را به وجود بیاورد.

هر بلاک را مانند یک جعبه در نظر بگیرید که می توانید در آن مقادیری از اطلاعات را نگهداری نمائید، حال این اطلاعات می تواند سابقه جنایت ها و جرم یک شخص و یا تراکنش های شبکه مالی ارزدیجیتالی مانند بیت کوین و تتر باشد، پس می توان گفت هر اطلاعاتی در یک بلاک قابل ثبت شدن می باشد. پس از آن که اطلاعات در هر بلاک قرار گرفت آنگاه بلاک ها به صورت زنجیروار در کنار یکدیگر قرار خواهند گرفت و هرکدام از آن ها به یکدیگر مرتبط نیز می باشند. این زنجیره می تواند یک بلاک چین را به وجود بیاورد.

نکته ی دیگری در خصوص بلاک چین وجود دارد و آن این است که هرکدام از این بلاک ها دارای هش (Hash) می باشند. این هش ها همان رشته های string یا متنی هستند که طبق یک تابع ریاضی خاصی ایجاد شده اند و برای جلوگیری از هرگونه سواستفاده ی اطلاعاتی و یا هک شدن به کار میرود. هش یک داده ای می باشد که مقدار آن همیشه ثابت می باشد تا هیچگونه دستکاری و تغییراتی در اطلاعات شکل نگیرد و بدین صورت تقلبی هم در سیستم نخواهد گرفت.

هر بلاک نه تنها دارای هش به خصوص خود نیز می باشد بلکه دارای هش بلاک قبلی هم نیز می باشد. بدین صورت که اگر اطلاعات هر بلاک عوض شود و هرگونه تغییری در آن به وجود بیاید آنگاه موجب می شود هش آن بلاک در کل تغییر پیدا کند و آن بلاک چین دیگر معتبر نمی باشد.

حال اگر اطلاعات یک بلاک توسط یک شخصی تغییر پیدا کند و یا حتی هش بلاک بعدی را به روزرسانی کند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این مورد امکان پذیر است اما با توزیع داده ها در بلاک چین این مشکل قابل حل می باشد. هیچ سرور یا سیستم کامپیوتری، داده های بلاک چین را ذخیره نمی کنند. در واقع تمامی سیستم ها و سرورهایی که به چنین شبکه ای وصل باشند، از تمامی اطلاعات یک نسخه ی backup دریافت خواهند کرد.

نود(Node) چیست؟ به کامپیوترهایی که به شبکه متصل می باشند و از اطلاعات بلاک چین یک کپی دریافت می کنند. زمانی که با یک سیستم کامپیوتری به شبکه بلاک چین به عنوان نود متصل می شوید می توانید از تمامی اطلاعات آن یک نسخه کپی دریافت نمائید. شما قابلیت تغییر داده ها را نخواهید داشت مگر با توافق عده ی بسیاری که در این شبکه هستند.

در کل بلاک چین به صورت خود به خود یک فناوری بنیادی نمی باشد بلکه فرآیندهای مختلفی که متشکل از هش گذاری، رمزنگاری، توزیع جمعی و ... است موجب شده است تا یک فناوری نوینی تشکیل شود. شایان ذکر است که قبل از به وجود آمدن چنین فناوری، دفاتر کل توزیع شده وجود داشتند اما به علت ساختار بلاک بودن این فناوری و مرتبط بودن آن ها با دیگر می توان گفت بلاک چین نسخه ی بهبود یافته ای از دفتر کل توزیع شده می باشد.